Posts tonen met het label Praeceptor. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Praeceptor. Alle posts tonen

zondag 29 januari 2023

Geleerde voorouders: Annius Theodorus Wiegersma

 

Geleerde voorouders: Annius Theodorus Wiegersma (No 1.050)

Dit artikel is het achtste uit een serie over mijn voorouders die als geleerde, bijvoorbeeld dominee of leraar actief zijn geweest en verbonden zijn met Friesland.

Dit achtste artikel gaat over Annius Theodorus Wiegersma (Wygersma) is geboren in 1610 en overleden na 1690, maar voor 1705. Hij is de zoon van Dirck Wiegersma. Hij was predikant.

Hij is op 29 mei 1639 getrouwd met Mayke Uylkes uit Leeuwarden en op 25 juni 1648 is hij nogmaals in het huwelijk getreden, nu in Harlingen met Tryntje Jans (Trynke) Silvus uit Harlingen. Hij was toen conrector. In die periode waren er veel conflicten op de school, die waarschijnlijk te maken hadden met het eigenzinnige karakter van de rector, Olpherd Hernici Belida. Annius Theodori uit lichte kritiek als de rector met een boekje komt: ‘is het niet wat onder het niveau van een rector om zo’n simpel boekje voor de laagste klassen samen te stellen/te stelen uit andermans werk?’ Maar in andere gevallen steunt hij hem juist, bijvoorbeeld toen ze van ondermeester Drost af wilden en maakte hij zelfs een lofdicht op zijn rector.


Afbeelding 1 Lofdicht in het boek Melanchthon graecissans, sive Syntaxis latino-graeca van Olpherd Hendrik Belida, ondertekend door Annius Theodori, leraar derde klas van de school in Leeuwarden

Op 1 februari 1639 doet hij belijdenis bij Nederlandse Hervormde Gemeente in Leeuwarden.

Op 19 april 1640 wordt zoon Dirck gedoopt in Harlingen. Op 11 juni 1643 wordt Ulcke gedoopt in Harlingen. En op 16 juli 1747 wordt Syuke gedoopt.

Na het overlijden van de ouders van twee kinderen kwam in 1660 de oudste bij de conrector in de kost en de jongste, Sybrand, van elf jaar, bij Annius Theodori. Hij kreeg daar 200 gulden voor. De jongen kon echter niet wennen en wilde naar zijn grootouders, wat ook gebeurde.

Op 26 januari 1651 woonde hij aan de Sint Odolphissteeg OZ 1 in Harlingen en was hij conrector. Dat is hij geweest van 1638 tot 1650. 


Afbeelding 2 Omgeving van de Oldophiussteeg in Harlingen waar Annius Theodorus Wiegersma woonde


Afbeelding 3 De Latijnse school aan de wortelhaven in Harlingen (nu de Simon Stijlstraat)

Op 16 oktober 1662 wordt er melding gemaakt van een incident op zijn school: Outger Jans, 17 jaar heeft per ongeluk bij het stoeien een andere leerling, Esaias Lijklama verwond.

Op 3 februari 1664 was hij curator over de boedel van een aantal minderjarige kinderen en was hij praeceptor van de Latijnse school. In 1665 was hij derde meester in Leeuwarden. Op 25 maart 1682 is hij weer curator, als oud-oom van twee minderjarige kinderen. Zijn naam heeft hij nu volledig gelatiniseerd in: Dr. Annius Theodori Witiae.

Op 16 april 1668 treedt Annius Theodori, toen bestuurder (Tertia Classis Praeceptor) van de Latijnse school nogmaals in het huwelijk, nu met Ibeltje Jans Nauta. 

Hij had een zoon, Theodorus Wigersma, die op 14 mei 1661 een bedrag van 49 gulden kreeg uit het fonds O.L. Vrouwe ter Nood Leen. Deze zoon studeerde in Franeker, trouwde met Maria van Amama en kreeg er twee kinderen mee, Meinu en Maria.

In 1675 was hij correspondent voor de Synode in Leerdam en kreeg daar een vergoeding voor.



Afbeelding 4 Het museumwinkeltje in de Nieuwe Steeg 5 welk pand Annius Theodori huurde

In 1669 en 1674 blijkt de Nieuwesteeg 5 in Leeuwarden verhuurd te zijn aan Annius Theodori, praeceptor van de Latijnse School. 

In 1675 is hij correspondent voor de Synode in Leerdam. 

In 1679 heeft hij 1.000 gulden uitgeleend aan een weduwe. Hij was dus redelijk bemiddeld. In 1683 koopt hij een pand in de Bollemanssteeg in Leeuwarden.

Op 17 september 1690 is hij getuige van een mishandeling van een jongen, Pijter Lourens, door zijn vader. Hij wordt dan nog praeceptor genoemd, dus het lijkt er op dat hij op zijn tachtigste nog les gaf.

Geraadpleegde literatuur en bronnen:

Er is een testament van hem: 109/28 Wigersma, ds. Annius Theodori to Ljouwert, test. 13/7/1701.

- https://historischcentrumleeuwarden.nl/images/pdf/uit-eersugt-20170412-05.pdf

- Trouwregister Hervormde gemeente Harlingen 1613-1656 Inventarisnr.: 331

- Trouwregister Hervormde gemeente Leeuwarden 1636-1641 Inventarisnr.: 975

https://www.mpaginae.nl/PvT/LatSchFrl.htm

- Telting, mr. A, Register van het archief van Franeker, Franeker, 1867, p, 325

w004-103 1664-02-03; Autorisatieboeken

- De Vrije Fries, deel 88,  2008, p. 93-107

- Olpherd, Hendirk Belida, Melanchthon graecissans, sive Syntaxis latino-graeca 

- Leeuwarder Nieuwsblad, 13-12-1938

https://www.mpaginae.nl/At/NeuhusiusR1680.htm

c005-35 1690-09-17; Informatieboeken

- c001-242 1662-10-16; Informatieboeken

- gg072-163a 1679-012-0; Hypotheekboeken

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 1008

- Groot-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3641, blad 105

- Register betalingsordonnanties ontvanger generaal consumptiën, archiefnummer 5, Gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795 - Tresoar, inventarisnummer 2680, blad 461

- https://www.kleinekerkstraat.nl/frames.php?p=pro2&s=w&l=A

Kunstzinnige voorouders: Dirk Gerbenzon

Dirk Gerbenzon Dit artikel is  er een uit een serie over mijn voorouders die als ambachtsman, handelaar of kunstenaar actief zijn geweest en...