De interessante geschiedenis van het pand in de Weerd met nummer 15 te Leeuwarden

De interessante geschiedenis van het pand in de Weerd met nummer 15

Als je in een oud pand woont weet je zeker dat er voor jou mensen gewoond hebben op de plek waar jij nu woont. Het is interessant om er eens onderzoek naar te doen. Een complicatie daarbij is dat de archieven niet altijd compleet zijn en je verschillende bronnen moet combineren om een compleet beeld te krijgen.

Timmerman Borchert (vóór 1532)

In de Regesten van het Ritske Boelema Gasthuis te Leeuwarden staat dat "Borchert timmerman en Ded, e.l. te Leuwaerden, verkopen aan Hanns Kruysshar en Lutghert e.l. burgers aldaar met recht van wederinkoop binnen vijf jaar, volgens keizerlijk placcaat, voor 15 g. gld. de penning 10, omdat 't geen "hardt" dak is (!), een rente van 1,5 g. gld. 's jaars uit hun, door hen zelf bewoond, huis op de Waerdt N. van de steeg naar St. Anna klooster, ingaande 21 sept. 1532. "

Dit moet de plek zijn waar later Weerd 15 is gebouwd, want het betreft een huis op de Weerd ten noorden van de steeg naar het Sint Anna klooster. Dit was de Sint Annastraat die later werd omgedoopt tot Bagijnestraat. Bijzonder om te lezen dat het pand geen hard dak had. Het was waarschijnlijk een rieten dak met stro en leem. Bijzonder brandbaar en deze vorm van dakbedekking werd dan ook vaak al in de zestiende eeuw in steden verboden. In elk geval woonden de timmerman Borchert (Burghert) en zijn vrouw Ded er. In 1534 had Burchert een conflict met ene Wopke, volgens de Quaclappen.

Afbeelding 1 Kaart van Leeuwarden uit 1580

Afbeelding 2 Uitvergroting van een deel van de kaart met de Weerd

Hanns Kruysshar en zijn vrouw Lutghert (na 1532)

Meester metselaar Anthonis Morael (1551 - 1575)

Een andere vroege vermelding die we kunnen vinden van een pand wat op de plek van wat nu Weerd nummer 15 is, is te lezen in de Oorkonden der geschiedenis van het Sint Anthonij-gasthuis te Leeuwarden, uit de 15e en 16e eeuw.:"Van  Pieter,  weuer,  eenen  oude  schildt (1),  doende  xx  st. X  den.  obel. ,  ter  cause  van  een  jaer  nu  verschenen  steede-pacht,  den  gasthuijse  jaerhcx  competerende  wuijt  den  gront van  den  huijse,  bij  hem  van  Mr.  Anlhonis  Morael  gecocht, staende  op  de  Waerdt,  op  de  hoeck  van  de  Baginestraete." Het is echter niet duidelijk of dit dan het pand met nu nummer 15 betreft of juist aan de andere kant, nummer 13. 

Anthonis Morael was meester metselaar en in 1552 burger van Leeuwarden. Hij was waarschijnlijk van Vlaamse afkomst, wellicht van Gent. In het blad keppelstok staat dat Anthonis Morael een huis op de hoek van de Weerd en de Sint Annastraat woonde en dat dat vroeger de naam was van de straat die later Bagijnestraat werd genoemd. Hij zou bouwmeester geweest zijn en onder zijn leiding zouden de nieuwe Schuttersdoelen, de Nieuwe toren in Leeuwarden en de toren van Dronrijp zijn gebouwd. Het huis op de hoek van de Weerd en de Sint Annastraat werd door een erfgenaam, Frans Morael in 1575 verkocht.

Om zeker te weten of dit pand inderdaad op de plek van Weerd 15 heeft gestaan is dus verder onderzoek nodig. Een aanwijzing is dat hij kennelijk een conflict had met buurman Pieter Emouts, wever van beroep. Verder lijkt het dat het een driftig mannetje was want hij had ook een handgemeen gehad met Els Pietersdr, een vrouw in de straat waarbij zij hem met een stok geslagen had en hij haar met een mes had verwond.  

In 1551 woonden Pieter Symonsz en Ymcke "op ten Wairt" tussen meester Anthonys Morael en Sinne wever in. In 1556 woonde Wolter Pietersz. "op de Waert" tussen het huis van Jacob van Bolswert en Syne wever in.

In 1442, dus een eeuw eerder, werd voor het eerst de naam "up die waerd" vermeld. Weerd of Waard betekent stuk land dat aan het water ligt. Tot aan de dertiende eeuw liep er de Middelzee. Men kan dan ook wel zeggen dat de Weerd het hart van Leeuwarden vormt. Het stadhuis ligt er niet voor niets vlakbij.

Op 20 december 1592 verkoopt Floris Leenerts, schepen samen met Neeltien Thijsdr. een huis aan Herman Jansz. en Lisabeth Jansdr. een huis, schuur en plaats, "op de Weert" met ''t Eenhoorn ten noorden en Derck Hendrix ten zuiden voor 1065 goudguldens. Nu is het pand dat aangeduid wordt met 't Eenhoorn zeker het pand dat nu Weerd 19 is. Het pand dat door Herman Jansz wordt aangekocht is wat nu Weerd 17 is en het pand dat Derck Hendrix bewoont is dus Weerd 15.

Hendrick Dircks (vóór  1581)

Jan Henrix en Gerryt Henrix (1581)

In 1581 woonde Jan Henrix  met zijn vrouw, de dochter van Hendrick Dirxs op de Weert, volgens het lidmaatregister van de hervormde kerk van Leeuwarden. Zijn vrouw heet overigens Gerryt Henrix.

Op wat nu Weerd nummer 13 is woonde toen, in 1584, M. Melis en daarna C.L. Tjaarts. 

Derck Hen(d)rix(z) (1585 - 1606). Hij had volgens het register van het schoorsteengeld in 1606 een pand met twee schoorstenen op locatie West-Minnema espel no 140. West Minnema espel komt overeen met de locatie Weerd (zie het onderstaande kaartje). Het werd ook wel het Nassausch espel genoemd. Hij was zowel eigenaar als bewoner.

Afbeelding 3 Verdeling van Leeuwarden in espels

Weduwe van Derck Hendrix (1606)

Is het nog te betwijfelen of Anthonis Morael de eerste vastgestelde bewoner van het pand Weerd 15 kan zijn, van Derck Hendrix staat het wel vast dat hij er rond 1592 gewoond heeft. Het "Olde Fleishuis" is vlak in de buurt. 

Interessant is de kaart van Johan Sems uit 1603. Daarop kunnen we het huis op de hoek van de Bagijnestraat met de Weerd goed zien.

Afbeelding 4 Detail van de kaart van Johan Sems uit 1603. Te zien valt dat de Sint Anthonystraat nog water is (aangeduid met Oudegracht). Rechts wat nu het Hofplein heet en rechtsonder van het midden het hoekhuis op de t-splitsing van de Bagijnestraat met de Weerd, Weerd 15. De Oudegracht is pas in 1870 gedempt. Het gedeelte dat nu Bagijnesteeg het werd aangeduid met "het Diept".

Afbeelding 5 De Weerd in 1603 met Rechtsonder de Waag op de Nieuwstad.

Afbeelding 6 De Weerd in 1622, De bebouwing van het hoekpand lijkt iets anders dan in 1603 te zijn.

Een wetenswaardigheid is dat een voorvader van de huidige eigenaren van het pand Weerd 15, de familie Gerbenzon, ook in de Weerd woonde, namelijk Dirck Jacobs de Valck, van beroep goudsmid. Hij woonde in het pand dat nu Weerd nummer 16 is, dus schuin aan de overkant. Het had toen een uithangbord "den dragenden Credens". Een credens is een zilveren platte schaal op een voet. 

Aeltie Dircx Klinkebijl en soldaat Dirck Dirks Clinckebijl (1612 - 1637)

In 1637 verkoopt D.D. Clinckebijl het pand op de Hoek van de Weerd en de Bagijnestraat aan H. Douwes. Dirck Dirks Clinckebijll was soldaat. Op 19 juni 1612 woonde Aeltie Dircx Klinckebijl op Weerd 15. Dat zal ongetwijfeld familie zijn. Het is zeer waarschijnlijk dat dit inderdaad Weerd 15 betreft omdat op Weerd 13 (het pand had in 1699 de naam Stad Parijs) tussen 1618 en 1646  meester kleermaker Allert Allerts woonde. Daarnaast werd in 1612 het pand wat nu Weerd 13 is door C. Cornelis verkocht aan A. Albberts.

H. Douwes (1637 - 1660)

In 1660 verkopen H. Douwis en J. Douwis een pand Weerd westzijde aan J. Jacobs

Afbeelding 7 Kaart van de Weerd en omgeving met onder andere het Koninklijk Paleis. Duidelijk is te zien dat de Sint Anthonystraat nog water is.

J. Jacobs (1660 - 1722?)

In 1722 verkoopt mevrouw Mayke (Maryke) Jacobs een pand in de Weerd, hoek Bagijnestraat aan J. van Fenema. Ook hiervoor geldt weer dat dit net zo goed Weerd 13 kan zijn. Mayke Jacobs is 11 mei 1710 gehuwd met Jan Lolckes. Ze hadden samen een dochter, Anna, gedoopt op 15 april 1729.

J. van Fenema verkoopt het pand in 1727 door aan Andele Eyes Andeles. In 1724 wordt een (ander) pand in de Weerd door A. Andeles verkocht aan Hillebrandus Andeles.

Om het nog wat ingewikkelder te maken: Eise Andeles, goud- en zilversmid,  huwde op 16 februari 1682 Tieltie Brongersma. Tieltie Andeles-Brongersma koopt in 1698 ook een huis in de Weerd. Ze hadden een zoon, Andele Eyses (Andeles), gedoopt op 20 maart 1689. Hij is het die het huis heeft gekocht van J. van Fenema. In 1709 koopt Tieltie Brongersma nog een pand in de Weerd, van mevrouw S. Alberts die gehuwd is met Wijbes.

Predikant Jacobus Stonebrinck en Willemke Dirx ( - 1668)

Jacobus Stonebrink was sinds 1648 predikant in Tzummarum. Hij was in 1654 lid van de Synode van Leeuwarden. In 1654 was hij ook predikant in Firdgum. In 1677 heeft hij het veld moeten ruimen vanwege een schandaal. Hij had namelijk in zijn pastorie een zilversmederij ingericht om zo aan geld te komen. Niet alleen vervalste hij zilver, waarvan hij overigens zijn zoon de schuld gaf, maar hij fraudeerde ook met collectes en belastingen. In het boek Kerkelijk leven der Hervormden in Friesland tijdens de Republiek staat het uitgebreid omschreven:  "In zijne pastorie vond men een smeltkroes, een puister (blaasbalg), een proefsteen, vijlen en welke werktuigen meer voor dit bedrijf noode waren" Bij kerkvoogden, diaken en armverzorgers stak hij zich in de schulden tot een bedrag van ruim 3.000 gulden. Het ingezamelde geld voor het vrijkopen van slaven verantwoordde hij niet. Uiteindelijk werd hij daarom ontslagen. Hij was de zoon van meester kuiper Johannes Stonebrink en Jelte Abrahami. 

Burgermeester en zilversmid Hillebrandt Brongers Brongersma (zie Voet 410) (1668)

Als Jacobs aan de kant van Weerd 13 zat, dan heeft Hillebrandt Brongers Brongersma, ook goud- en zilversmid, wellicht in het pand Weerd 15 gezeten, want in het boek "Merken van Friesche goud- en zilversmeden. De Leeuwarder goud- en zilversmeden uit de XVIe,..." staat dat Hillebrandt Brongersma in 1668 een pand in de Weerd, hoek Bagijnestraat kocht en hij daar op 16 april 1668 stierf op 51-jarige leeftijd. Hij kocht het van mevrouw Willemke Dircks, die op 12 augustus 1653 gehuwd was met Jacobus Stonebrink, pastor in Tzummarum. 

Er schijnt een inventaris van Hillebrandts inboedel gemaakt te zijn. In 1688 werd in de boedel van de Leeuwarder zilversmid Hilbrandt aangetroffen: een degen, met silveren gevest, haeck en oorijser, wegende 18 ½ loodt.

Verder was Hildebrandt op 6 maart 1646 getrouwd met Antie Dirks. Hij was leermeester van tien leerling zilversmeden zoals Claes Gerrijtszn en Huibertus Lourens en zijn zoon Gerben Brongersma. Hij was afkomstig uit Kollum. Hij trad in 1646 toe tot het gilde en kreeg in datzelfde jaar burgerrechten. Hij was keurmeester in 1656 en 1657. In 1657 werd hij vaandrig. Tevens werd hij in dat jaar aangesteld tot stempelsnijder van de Munt. In 1660 werd hij hopman en van 1664 tot aan zijn dood was hij burgermeester. In die tijd waren er overigens meer burgermeesters. Hij was er een van vier. Uit de tien espelen werden namelijk veertig vroedsmannen gekozen, daaruit de tien schepenen en daaruit de vier burgermeesters. De man had dus een goede maatschappelijke positie.

In 1912 vroeg men zich af wie de maker was van de inmiddels beroemde Popta schat. De schat bestaat uit twee schotels met het wapen van dr. Henricus Popta, bewoner van Heringa State in Marsum, een lampetkan, twee kandelaren en een snuiter. De heer F. Bakkers dacht dat Hildebrandt Brongersma het gemaakt had, maar later bleek dat twee andere zilversmeden uit Leeuwarden het gemaakt hadden: Rintje Jans en Nicolaas Mensma. De Popta schat heeft hij niet gemaakt, maar andere stukken zijn wel van zijn hand. Dat Bakkers dacht aan Brongersma is niet vreemd; beide meesters Rintje Jans en Hilldbrandt Brongersma staan vlak onder elkaar op het gildebord en hebben elkaar waarschijnlijk beïnvloedt.

In zowel Oenkerk als in Oudkerk staat een avondmaalsbeker van zijn hand uit 1655 met op de voet het opschrift: "Deese Beecker Hebben Laten Maecken Ds.Hector Friesma Bedienaer Des Goddelijeken Woordts In Oudt-Kerck Sampt,Elingh.Feckes.Diaken.Aldaer Voer De Kercke  Va Oudt-Kerck, In den

Jare 1655". En onder een leeuw met geopend boek en onderschrift: "Siet de Leeuw die uyt de stamme Juda is heeft overwonnen. Apoc. 5, vers 5."

Op 3 maart 1650 deed hij overigens aangifte van de diefstal van een boek met zilverbeslag en een vierkante zilveren beker.

Afbeelding 8 Voorbeeld van het werk van Brongersma (2)

Afbeelding 9 Handtekening van Brongersma

Afbeelding 10 Meesterteken van Brongersma

Afbeelding 11 Gildebord met rechtsonder Hilbrant Bronga (Hildebrandt Brongersma)

In 1677 verkoopt Dirck Brongersma, een zoon van Hildebrand Brongersma een pand aan de Weerd, tegenover de Bagijnestraat.

A. Diepen (   - 1745)    

Mevrouw A. Diepen, echtgenote van de heer van Halbema verkoopt in 1745 het pand aan G. Lourens. 

G. Lourens - Stiphout (1745 - 1788)

Het kan zijn dat dit Geertje Lourens Haen betreft. Ze was gehuwd met Jacob Franses van Stiphout en hadden een dochter genaamd Anna Jacobs Stiphout. Jacobus van Stiphout is op 21 juni 1743 overleden en begraven bij de Oldehoofsterkerk. Hij was afkomstig uit Heusden.

W. Stiphout verkocht in 1788 het pand aan de Bagijnestraat aan Pieter Westra. W. Stiphout is waarschijnlijk familie van de weduwe van Stiphout, mevrouw G. Lourens, waarover in de Quotisatie kohieren van 1749 gemeld wordt dat ze "ordentelijk haar kost kan winnen". De locatie, West Minnemaespel, klopt in elk geval, maar het kan ook dat ze toen zelf in de Grote Kerkstraat woonde, want ene Daniel Schaap was toen bewoner van het pand. Daniel Schaap was echter al overleden in 1746, maar er in de Quotisatie kohieren staat dat de weduwe van Daniels Schaap een winkeltje had. Er waren toen twee volwassen en twee kinderen. Dat zou kunnen kloppen als de oudste dochter, Foekje, achttien jaar oud, als volwassene werd geteld.

Meester brouwer Pieter Westra en Kuniera Jans Arentsma (1788 -  1806)

Pieter Westra woonde toen al met zijn vrouw Kuniera Jans Arentsma in de Schrans op nummer 127. Pieter Westra was meester brouwer en oud vroedsman en de echtgenoot van Kuniera Jans Arendsma. Zij was de erfgename van Jan Arendsma, de brouwer die per ongeluk in een vat met bier gevallen was en aan de gevolgen daarvan overleed. Zie daarvoor het blog over Weerd 17. Pieter overleed op 1 november 1825. Kuniera overleed op 80-jarige leeftijd op 11 januari 1831. 

Distillateur Gosse Jans van Dam (1806 -  1830)

Gosse Jans van Dam, distillateur (ook wel als stoker of brander aangeduid) koopt het pand in 1806 van Pieter Westra. Op 5 april 1830 verkoopt Gosse van Dam een huis en Branderij voor een bedrag van 3.727 gulden aan Reitze Bloembergen Santé en Ybeltje Pieters Rijpstra. 

Handel in wijnen, likeuren en sterke drank van Reitze Bloembergen Santé (1830 - 1834)

Reitze is geboren in 1807, kwam uit Groningen en was op 13 april 1830 met Ybeltje getrouwd. Hij woonde toen op het Ruiterskwartier letter E, no 158. Reitze was grossier, koopman en later deurwaarder bij het Provinciaal gerechtshof van Friesland. En what is in a name? Santé! We nemen er nog een.

Afbeelding 12 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 7 maart 1834 waarin het pand aan de Weerd te koop wordt aangeboden voor een bedrag van 2.613 gulden

Op 3 maart 1834 verkoopt Reitze het pand aan Jacob van Dam, de chirurg en buurman op nummer 17. Het is dus vaker in de geschiedenis voorgekomen dat zowel Weerd 15 als 17 in handen was van een persoon of familie. Het pand wordt omschreven als een huis met pakhuis in de Weerdt en een huis in de Bagijnestraat en de koopprijs is uiteindelijk 3.900 gulden. De benedenverdieping blijft een winkel. Reitze overlijdt op 12 oktober 1877.

Afbeelding 13 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 13 mei 1834 waarin Reitze Bloembergen aangeeft zijn handel te verplaatsen naar Achter de Waag no 7.

Afbeelding 14 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 23 mei 1834 dat er nu de drogisterij van J.B. de Beer in gevestigd wordt.

Chirurg Jacob van Dam (1834 - 1861)

Zie voor meer informatie over hem de blog over Weerd 17. Jacob verhuurde het pand.

Huurder Drogisterij J.B. de Beer (1834 - 1837)

Juda Baruch de Beer is geboren op 23 juni 1802 in Oude Pekela en was getrouwd met Aurelia Vlietstra. Hij had samen met haar vijf dochters en een zoon. Hij kwam uit Groningen en vestigde zich in 1926 in Warga. In 1829 zat hij op de Korenmarkt in Leeuwarden. Van 1834 tot 1837 dus in de Weerd, maar kennelijk kon hij geen rust vinden want op 9 mei 1837 zet hij een advertentie in de Leeuwarder Courant waarin hij meldt dat hij zich weer in Groningen gaat vestigen als drogist.

Huurder apotheker Wessel Allesz. Beintema (1837 - 1852)

Wessel Allesz. Beintema is in 1836 getrouwd met Tijsje Sybesdr. Stellingwerff, apotheker, Hij is op 17 oktober 1802 geboren in Dokkum. Sinds 3 juni 1824 is hij apotheker. Hij vestigt zich als drogist en chimist in 1829 in Leeuwarden. Wessel heeft in de Tiendaagse Veldtocht tegen de Zuidelijke Nederlanden gediend als korporaal eerste Afdeling, eerste Batterij, derde Compagnie. Op 22 Oktober 1831 was hij Sergeant bij de Tweede Compagnie. Ze hadden twee zonen, Siebe, geboren op 4 december 1837 en Alle geboren op 18 september 1841 en een dochter Martha, geboren op 12 juni 1840. Hij woonde eerst op de Turfmarkt, nummer 282, toevallig of niet, naast Reitze Bloembergen Santé. Tijsje overlijdt in 1844, nog maar 33 jaar oud. Later hertrouwt hij met Anna Elisabeth Broers.  In 1852 koopt hij een huis aan de Wirdumerdijk en verhuist zijn apotheek daarnaar toe. 

Afbeelding 15 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 30 april 1852

Wessel overlijdt op 21 januari 1860. Zoon Siebe werd ook apotheker en had zijn apotheek gevestigd aan de Wirdumerdijk 19. Of er ook een gaper aan de muur in de Weerd heeft gehangen is niet bekend, maar aan de Wirdumerdijk hing in elk geval een gouden vijzel.

Afbeelding 16 Apothekerspot met Aconitum (monnikskap, zeer giftig, dus een raadsel waarvoor dat gebruikt werd, maar in de homeopathie wel gebruikt tegen ontstekingen)

Huurder Bierhuis B.J. Kuipers (1853 -  1857)

Afbeelding 17 B.J. Kuipers

Bouwe Jans Kuipers is geboren op 11 augustus 1820 en was getrouwd met Anneke Steffens, afkomstig van Schiermonnikoog. Zij overleed al snel en toen trouwde hij met haar zus Geertje Geertje heeft al twee kinderen van haar overleden echtgenoot schipper Tjipke Botes Konter. Bouwe heeft drie kinderen. Sinds 1852 zit Bouwe in de bierhandel. Hij verkocht bier, maar ook mineraal water, vruchtensappen en bessenwijn.

Afbeelding 18 Advertentie in de Leewuarder Courant van 27 mei 1853 waarin hij aangeeft vanaf 12 mei in de Weerdt letter G no 42 (lees Weerd 15) te wonen

Afbeelding 19 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 15 juli 1853

Afbeelding 20 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 7 december 1855

Afbeelding 21 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 22 mei 1857 met de aankondiging van de verhuizing naar het Heerenwaltje

In 1857 verhuist hij zijn bierhuis naar het Oranje Koffijhuis aan het Heerenwaltje naast het Stadhuis, dat daarna het Oranje Bierhuis gaat heten. In 1878 verkoopt hij het Oranje Bierhuis en gaat zich meer toeleggen op de import van bierflessen. Het bedrijf heeft in elk geval nog tot in het begin van de twintigste eeuw bestaan. Bouwe Jans Kuipers overlijdt op 10 december 1883.

Chirurg Jannes van Dam (1861 ? - 1868)

Jannes is geboren op 15 juni 1830 en is net als zijn vader Chirurgijn en Vroedmeester. Terwijl zijn  vader met het gezin al op Weerd nummer 17 woonde, is hij later op Weerd nummer 15 komen wonen. Jannes is op 21 februari 1867 getrouwd met Anna Clasina Andreae. In 1857 woonde hij nog over de Kelders. Op 20 augustus 1878 is hij overleden.

Afbeelding 22 Advertentie in de Leeuwarder Courant

Jannes van Dam verkoopt het pand voor een bedrag van 5.562 gulden aan notaris Johannes de Wal op 20 oktober 1868.

Notaris Johannes De Wal  (1868 - 1887)

Notaris Johannes de Wal is geboren op 5 augustus 1820. Hij was getrouwd met Gerredina Groes (in onderstaande advertentie weduwe de Wal genoemd).. Hij was eerst notaris in Dokkum, maar vestigde zich op 1 januari 1857 in Leeuwarden waarbij hij eerst, sinds 15 mei 1862, op de Eewal, nummer 45 met zijn vrouw en twee dienstboden woonde. Op gegeven moment zaten er dus twee notarissen, De Wal op Weerd 15 en De Haan op Weerd nummer 17, naast elkaar. Het belastbaar inkomen van De Haan was echter ruim drie keer zo hoog als dat van De Wal, namelijk 4.940 respectievelijk 1.450 gulden. Johannes de Wal is op 17 maart 1883 op 62-jarige leeftijd overleden. Gerredina Groes is op 31 augustus 1831 geboren. Ze is op 23 mei 1890 naar Velp vertrokken. Notaris de Wal verhuurde een deel van het pand aan Nicolette Theodora Hoogewerff.  

Huurder Onderwijzeres Nicolette Theodora Hoogewerff (1879 - 1882)

Nicolette Teodora Hoogewerf was afkomstig uit Rotterdam, daar geboren op 16 februari 1843. Ze was onderwijzeres en gaf tekenles aan dames. Ze heeft zich op 1 september 1875 in Leeuwarden gevestigd, nadat ze was aangenomen als lerares tekenen. Op 18 november 1882 werd ze als vaklerares handteekenen aangesteld op de meisjeschool, gemeenteschool no. 3 in Leeuwarden. Haar salaris was 200 gulden per jaar.  Op haar verzoek werd haar op 15 juli 1884 eervol ontslag verleend. Op 9 juli 1890 is ze naar Velp verhuisd. Ze ging mee met Gerredina Groes.

Afbeelding 23 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 19 september 1879 waarin een tekencursus wordt aangeboden

     

Afbeelding 24 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 7 oktober 1887

Sybrandus Laurentius van der Meulen (1887  - 1902) 

Sybrandus Laurentius van der Meulen is geboren op 20 juli 1886 en was kantoor assistent. Hij was tevens penningmeester van de commissie van het Bonifatius Hospitaal en zat in het bestuur van de Rooms Katholieke kiesvereniging. Hij koopt "eene Heerenhuizinge met zeeven vertrekken, kelder, keuken, plaats, enzovoort" voor een bedrag van 5.900 gulden van de nabestaanden van de overleden notaris Johannes de Wal. Tegelijk nam hij onder andere vier zonneblinden, een glazenkast in de keuken over voor 50 gulden.

Afbeelding 25 Advertentie in de Leeuwarder Courant

Administratiekantoor Foppe Roorda (1902  - 1911)

Foppe Roorda had een administratie kantoor en hield zich ook bezig met hypotheken en bemiddeling bij verkoop en verhuur. In 1902, te weten op 7 januari, kocht hij het pand van Sybrandus Laurentius van der Meulen voor een bedrag van 8.063 gulden. In eerste instantie had hij zijn eigen kantoor in het pand, maar op 1 april 1903 verkocht hij de zaak aan D. Hellema en legde hij zich meer toe op het verhuren. Hij verhuurde Weerd 15 aan verschillende bedrijven.

Afbeelding 26 Advertentie van F. Roorda in de Leeuwarder Courant van 7 juli 1902

Afbeelding 27 Aankondiging van het vertrek van Foppe roorda en de overname door D. Hellema van het kantoor op 1 april 1903

Huurder naaimachinehandel Eits, Jonker  & co. (1903 - 1910)

De naaimachinehandel zat tot 1903 in het Nauw en werd daarna naar de Weerd nummer 15 verplaatst.

Afbeelding 28 Advertentie waarin de verhuizing naar de Weerd wordt aangekondigd in de Leeuwarder Courant van 23 april 1903 

Afbeelding 29 Op 2 mei 1910 werd de verhuizing vanuit de Weerd aangekondigd in de Leeuwarder Courant.

Een paar jaar later staat in de krant dat de Firma ontbonden is.

Afbeelding 30 Aankondiging van de ontbinding van de Firma Eits Jonker en Co in 1913

Huurder Kleermaker Albarda & Co (1910 - 1912)

Afbeelding 31 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 20 mei 1910

Nadat de Firma Eits & Co uit de Weerd waren vertrokken kwam kleermaker Joh. Albarda er in. Het was een heren kleermaker en zat eerst op Weerd 24. Ze verkochten onder andere sportkleding.

Op 5 januari 1912 wordt het huis te koop aangeboden. Albarda huurt het pand dan nog. De vraagprijs is 5.110 gulden.

Afbeelding 32 Aankondiging van de verkoop van een Heerenhuis op Weerd 15 in de Leeuwarder Courant van 5 januari 1912

Afbeelding 33 Pagina van de koopakte van Weerd 15 gedateerd 27 december 1911

Foppe Roorda, kassier uit Dokkum, verkocht een pand aan Pieter Gerbenzon op 27 december 1911 en wel te weten: "Eene heerenhuizinge gekwoteerd nummer 15, met plaats, erf en verder aanbehooren, aan den Weerdt op den hoek van - en met vrije steeg of uitgang aan - de Bagijnestraat te Leeuwarden, kadastraal bekend gemeente Leeuwarden, sectie G, nummer 1066, groot een are zestien centiare." Tevens werden gelijk vijf zonneblinden en twee spiegels mee overgenomen. Pieter Gerbenzon betaalde er uiteindelijk 5.111 gulden voor.

Huurder Firma Mekking (1912 - 1918)

Op 14 mei 1900 had trouwe medewerkster S.H. Mekking de winkel van de damesStoett & Westra in de Weerd no 4 overgenomen. Ze had er dertig jaar gewerkt. 

Op 20 januari 1913 werd Weerd 4 door de dames Stoett en Westra te huur aangeboden, want op 5 april 1912 was de winkel al verplaatst naar Weerd 15.

Afbeelding 34 Advertentie in de Leeuwarder Courant 25 april 1912

Ze verhuisden in 1913 van Weerd 4 naar Weerd 15. Het was een winkel in ondergoed, handschoenen en lingerie. In 1918 werd de winkel opgedoekt.

Afbeelding 35 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 23 maart 1918 waarin de winkel te koop wordt aangeboden

Huurder G. de Haas (1921 - 1923)

Stempelfabriek G. de Haas werd op 27 juli 1921 bij de kamer van koophandel te Leeuwarden ingeschreven. De Haas was in 1921 een van de eersten met een telefoonaansluiting. Gerrit de Haas kwam oorspronkelijk uit Sneek en is geboren op 29 januari 1873

Afbeelding 36 Advertentie in de Leeuwarder Courant

Afbeelding 37 Foto van Weerd 15 in 1903

Afbeelding 38 Het pand Weerd 15 met huurder G. de Haas in 1923

Het aardige is dat de ontwerptekeningen uit 1912 van de winkelgevel bewaard zijn. De overeenkomst met de bovenstaande foto zijn duidelijk.

Afbeelding 39 Ontwerptekening van het pand Weerd 15 uit 1912

Afbeelding 40 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 26 september 1923

De Firma G. de Haas verhuisde in 1923 van de Weerd naar de Wirdummerdijk. Daar is het in 1962 samengegaan met De Boer en ging het bedrijf naar de Groentemarkt. In 2019 is ook dit bekende bedrijf gestopt met fysieke verkoop.

P. Gerbenzon (1911 -  1920) 

De geschiedenis van de Firma P. Gerbenzon & Zonen kunt u vinden op www.gerbenzon.com en op het blog over Pieter Gerbenzon. P. Gerbenzon was al langer actief als meubelmaker, eerst in de Gloppe en later vanuit het pand Weerd 17.

Afbeelding 41 Foto van Pieter Gerbenzon 

Afbeelding 42 Weerd 15 - 17 na de verbouwing rond 1924.

Fa. P. Gerbenzon & Zonen ( 1920 - heden)

Afbeelding 43 Weerd 15 - 17 in 2023

Conclusie:

Het blijkt dat het pand een bewogen geschiedenis achter de rug heeft. De geur van meubelwas heeft het nu wel gewonnen van de geur van bier en sterke drank, maar het is duidelijk dat de brouwerij en drankhandel wel een fors aandeel in de geschiedenis van het pand heeft. Het bekende oranje bierhuis is dus eigenlijk in de Weerd 15 ontstaan! De laatste eeuw is het pand in handen geweest van de familie Gerbenzon en is het een rustpunt in een dynamische omgeving. Winkels hebben plaats gemaakt voor horeca, een bewuste keus van de gemeente Leeuwarden, maar of dat een goede keus is geweest waag ik te betwijfelen. De tijd zal het leren. 

Noten:

(1) Schildt is een betaalmiddel. Heette eigenlijk ecu en was een Frans betaalmiddel tijdens de Middeleeuwen

(2) Op een konische zilveren beker op gladde vlakke voetrand staan twee namen en twee familiewapens. In het bandwerk staat gegraveerd: IAN HEERTS AERIAENTIE WILLEMS ANNO 1655. In de bodem is een Duitse zilveren munt gemonteerd met de tekst: IO HANG GEORG S A ROM . IMP . ARCHIM ET ELECTX 1625. De binnenwand van de beker heeft vier boven elkaar gemonteerde noppen als maataanduiding.

De beker is gegraveerd met bandwerk, waartussen takken en bloemen, onderbroken door gegraveerde maskers bestaande uit gedeeltelijk gearceerd takwerk. Hieronder medaillons omringd door takken en bladeren. De medaillons zijn gevuld met: Een Fries wapen, een vrouw in fraaie kleding die een wapenschild met het Wassenaar wapen vasthoudt en een prachtig geklede vrouw voor een poort.

Over het echtpaar dat deze beker liet vervaardigen is vrij veel bekend dankzij hun gegraveerde namen en haar familiewapen. Het echtpaar Jan Heertsz. (Harts, Haerts) en Arjaantje Willemsdr. huwde op 3 mei 1645 in Leeuwarden. Zij was woonachtig in Sint Annaparochie en hij woonde in Vrouwenparochie. Deze plaatsen liggen in Het Bildt in Friesland.

De boerenfamilie Wassenaar, pachters van het Bildt in de 16e en 17e eeuw draagt een familiewapen dat gelijk is aan dat van het oud adellijke geslacht Van Wassenaer uit Holland. Het enige verschil is dat op het Bildtsche Wassenaarwapen de drie halve manen (Wassenaars) doorbroken worden door een balk. Uit recent onderzoek is gebleken dat de afstamming op fictie berust.

Arjaantje werd geboren omstreeks 1613 in St. Jacobiparochie en trouwde op 22 juli 1636 in St. Annaparochie met Arrien Olphertsz. In 1645 trouwt zij met Jan Heertsz., een weduwnaar uit Vrouwenparochie met een tien jaar oude zoon, Heert. Het paar huwt in Leeuwarden maar blijft wonen in Het Bildt. In oktober 1649 is Jan Heertsz. uit Vrouwenparochie namelijk curator over Trijntje (15 ) en Jannichie (8) de kinderen van Neeltje, het twee jaar jongere zusje van Arjaantje.

- Oorkonden der geschiedenis van het Sint Anthonij-gasthuis te Leeuwarden [microform], uit de 15e en 16e eeuw. Door de voogden dezer stichtung naar de oorspronkelijke bescheiden uitgegeven ... Met historische toelichtingen .."

- Keppelstok 42

- https://www.mpaginae.nl/Weerd/K33_5.htm

- https://www.mpaginae.nl/Weerd/20.htm

- https://www.mpaginae.nl/HO/combikhaki.htm

- Leggers van de schoorstenen in Leeuwarden opgemaakt per espel, archiefnummer 5, Gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795 - Tresoar, inventarisnummer 6470; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1580-1795

- Wijkboek van Leeuwarden, 1843

- Leeuwarder Courant 14 juli 1853; 7 december 1855; 24 februari 1854; 22 mei 1857; 15 juli 1853; 2 mei 1910; 31 maart 1913; 8 april 1907; 23 april 1903 ; 20 mei 1910; 30 november 1905; 28 april 1903; 3 december 1910; 5 januari 1912; 10 juni 1901; 20 januari 1913; 28 maart 1918; 7 juli 1913; 2 januari 1912; 8 januari 1912; 1 april 1903; 14 augustus 1903; 13 oktober 1902; 7 juli 1902; 7 oktober 1887; 15 mei 1862; 27 november 1857; 23 april 1830; 18 mei 1832; 23 mei 1834; 13 mei 1834; 25 augustus 1835; 9 mei 1837; 26 februari 1867; 7 maart 1834; 29 december 1926; 24 augustus 1891; 15 juli 1879; 26 september 1923; 19 september 1879; 26 september 1882; 6 mei 1884; 10 april 1890; 6 mei 1836; 4 juni 1844; 30 april 1852; 3 november 1910

- Geboorteregister 1820, archiefnummer 1002, Gemeentebestuur van Leeuwarden, 1811-1941 - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3369, aktenummer 0210; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1820

- https://peterzwaal.nl/wp-content/uploads/2014/02/Konter-Kuipers-_1.0_.pdf

- Groot-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden; inventarisnummer 3628, blad 258; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1637-1641

- Groot-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3675, blad 143; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1806-1808

- Groot-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3667, blad 141; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1788-179

- Leeuwarden, archiefnummer 5, Gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795 - Tresoar, inventarisnummer 6480, blad 415; Periode: 1749

- Groot-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3653, blad 086; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1743-1749

- https://historischcentrumleeuwarden.nl/images/pdf/OMD-publicaties/omd-boekje-2001.pdf

- Adresboek 1906

- Adresboek 1883

- Adresboekje 1857

- Minuut-akten 1902, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 076149, aktenummer 03434

Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1902

-  https://historischcentrumleeuwarden.nl/images/pdf/OMD-publicaties/omd-boekje-1991.pdf  

- Het nieuws van den dag: kleine courant 3 mei 1883; 21 maart 1883

- Nederlandsche Staatscourant 8 september 1874

- Minuut-akten 1868 II, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 078096, aktenummer 00249

Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1868

- Minuut-akten 1834, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 075028, aktenummer 00035

Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1834

-  Almanak voor de gemeente Leeuwarden 1858

- Minuut-akten 1887 II, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 082089, aktenummer 10760; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1887

- https://bijzondereboekjes.nl/atelier-nieuws/de-stempelmakerij

Klein-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3685, blad 268; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1624-1630

- Memories kantoor Leeuwarden, archiefnummer 42, Memories van successie - Tresoar, inventarisnummer 11128, aktenummer 2/5163: Gemeente: Leeuwarden: Periode: 1883

- Leeuwarden, archiefnummer 5, Gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795 - Tresoar, inventarisnummer 6480, blad 404; Periode: 1749

- https://historischcentrumleeuwarden.nl/images/pdf/stadswandeling_oudste_geschiedenis-def.pdf

- Groot-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3647, blad 276; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1715-1723

- Groot-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3638, blad 112; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1666-1669

- Trouwregister Gerecht Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0902; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1653-1663

- Register betalingsordonnanties ontvanger generaal consumptiën, archiefnummer 5, Gewestelijke bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795 - Tresoar, inventarisnummer 2678, blad 117v; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1660-1663

- Trouwregister Gerecht Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0901; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1644-1653

- Protocol van bestedingen van wezen, archiefnummer 1182, Old Burger Weeshuis (O.B.W.) en Gabbema Gasthuis I te Leeuwarden, 1534-1919 - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 125, blad 011; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1651-1714

- Verzameling Hessel de Walle, archiefnummer 0001, Inscripties en grafschriften - Hessel de Walle, aktenummer 3661; Periode: 1341-1901

- https://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/nnbw/#source=10&page=82&view=imagePane

- https://www.mpaginae.nl/QdeBlau/Schutterij.htm

- Voet, Elias jr. Merken van Friesche goud- en zilversmeden.('s-Gravenhage, 1932), p. 42

- https://www.mpaginae.nl/Beroepen/lijstgrcons.htm

- https://www.mpaginae.nl/HCL/K30.2-72.jpg

- Lourman, Martinus, Naamlyst der eerw. heeren predikanten, dewelke zedert den tydt der Reformatie tot in den jare 1751,

- https://koninklijkfriesgenootschap.nl/wp-content/uploads/2021/01/DVF_1966_47.pdf

- https://www.dominees.nl/search.php?srt=g&id=14933

- https://www.theologieportaal.nl/predikantenlijst

- https://historischcentrumleeuwarden.nl/images/pdf/uit-eersugt-20170412-05.pdf

- Trouwregister Hervormde gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0986; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1709-1714

- Doopboek Herv. gem. Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0939; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1723-1730

- https://www.mpaginae.nl/Samme/tabelStudenten.htm

- Cuperus, Sjoerd, Kerkelijk leven der Hervormden in Friesland tijdens de Republiek, p. 197 

- Register der resolutien en placaaten van [...] de heeren Staaten van Friesland.

- Bevolkingsregister 1859 - 1876, archiefnummer 1002, Bevolkingsregister 1859 - 1876, inventarisnummer 4640, blad 0040; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1859-1876

- Raadsverslagen van de gemeente Leeuwarden, 1865-2007 (Notulen) | 1882 | 18 november 1882 | pagina 1

- Volkstelling 1839, archiefnummer 1002, inventarisnummer 4033; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1839

- Bevolkingsregister 1848 - 1859, archiefnummer 1002, Bevolkingsregister 1848 - 1859, inventarisnummer 4591, blad 046; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1848-1859

- Algemeen Handelsbald, 30 januari 1860

- Cohen, Ali, Nieuw statistisch-geneeskundig jaarboekje voor het Koningrijk der Nederlanden voor 1852 en 1853

- https://sytema.net/genealogie/getperson.php?personID=I6857&tree=Sytema

- https://periodieken.historischcentrumleeuwarden.nl/issue/REP/1811-01-01/edition/04/page/9?query=

- Wijkregister 1843-1848 G 37, archiefnummer 1002, Wijkregister 1843-1848, inventarisnummer 4081; Gemeente: Leeuwarden

Periode: 1843-1848

- Minuut-akten 1852 I, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 078060, aktenummer 00048;Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1852

- Primitief Kohier der Directe belastingen op het inkomen, ten behoeve der gemeente Leeuwarden over het dienstjaar 1870

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 1008; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1581-1805

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 1008; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1581-1805

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 1008; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1581-1805

-1155   Ritske Boelema Gasthuis (R.B.G.) te Leeuwarden, 1505-1983(1996), HCL

- Quaclappen, archiefnummer 14, Hof van Friesland - Tresoar, inventarisnummer 16688, blad 47; Gemeente: Leeuwarden

Periode: 1534-1537

- Dolk, W. 'Thuis in de zestiende eeuw,' Fries Museum Bulletin dec. 1989, pp. 10-13. 

- https://www.friesmuseum.nl/en/collection/icons/gildebord-van-zilversmidsgilde

- 033_OttemaN_CatalogusTentoonstellingAntiekeGoudZilverwerken.pdf

- Het Vaderland 6 januari 1912

 

De bewogen geschiedenis van het pand aan de Weerd no 17 te Leeuwarden

De bewogen geschiedenis van het pand met nummer Weerd 17 ("De arend") te Leeuwarden

Volgens de Quotisatiekohieren van 1749 woonden van de 70 rijkste inwoners van Friesland maar liefst 24 permanent in Leeuwarden en hadden 28 hier een tweede huis, die voornamelijk ’s winters werd betrokken. De Grote Kerkstraat, de Tweebaksmarkt en de Weerd waren toentertijd de meest aantrekkelijke woonlocaties. Men zat dan dicht bij het centrum van de macht. 

Volgens Ten Hoeve in  de Vrije Fries woonde vroedsman Matthys Overman aan de Weerd met nummer 17. (1)  Matthys Overman overleed op 9 mei 1724 en is begraven bij de Jacobijnerkerk. Hij was vroedsman sinds 22 mei 1722, tevens was hij rentmeester. Hij was getrouwd met Maria Sophia Muller. Dit verhaal klopt echter niet, het pand dat ten Hoeve bedoelde is Raadhuisplein 21. Overigens een begrijpelijke vergissing aangezien de benaming Weerd vroeger gold voor het gebied tot aan de Eewal.

Om de verwarring verder te begrijpen is het van belang om je te realiseren dat in 1878 de Gemeente Leeuwarden de nummering had veranderd: Weerd westzijde nummer 17 was namelijk vroeger G 43 en Weerd 15 G 42. Wijk G werd daarvoor aangeduid als West-Minnema espel of Nassausch espel.

Afbeelding 1 Detail van  kaart met verdeling in wijken

Met geduldig speuren is dank zij de digitaal toegankelijke bronnen veel na te gaan. De oudste te traceren bezitters van het perceel zijnte dateren in 1581.

Claes Sibez en Anna Willemsdr. (vóór 1581)

Anna Gerrytsdr. van Hondt (? - 1581)

In maart 1581 heeft Anna Gerrytsdr. van Hondt het door haar samen met wijlen haar man Willem van Buijten van Claes Sibez en Anna Willemsdr. gekochte huis verkocht. Ze heeft het pand met toestemming van haar nieuwe echtgenoot, Mr. Thomas van Cus, wonende te Worckum verkocht aan Jan de Roy en Anna Bemontsdr. 

Jan de Roy en Anna Bemontsdr. (1581 - 1585)

Het betreffende pand staat "op de Weert strekk. van de straat tot aan het diep". Hendrick Dirricxz. woont er aan de zuidkant naast. De erfgenamen van Claes Berentsz wonen ten noorden. Het pand kostte 675 goudgulden. Claes Berentsz, de buurman ten noorden was vleeshouwer.

De zinsnede "strekkende van de straat tot aan het diep" is interessant daar hieruit valt op te maken dat het perceel Weerd 17 altijd al helemaal doorliep tot aan wat nu de Sint Anthony straat heet en vroeger water was.

Reyner Tomasz Foscke en Rinck Jaspersdr. (1585 - 1587)

Op 19 maart 1585 verkopen Jan Cornelisz. (de) Roy en Anneken Bemontsdr. het pand aan Reyner Tomasz.Foscke en Rinck Jaspersdr. bestaande uit een huis, plaats en schuur met grond op de Weerdt. Dirck Henricxz. woont ten zuiden van het pand en  Anna Claes vleeshouwers weduwe ten noorden. Het pand kost dan 1.005 goudguldens. In vier jaar tijd toch een aardige winst gemaakt.

Jan Bouwens en Berber Willemsdr. (1587 - 1592)

In 1587 verkopen Reijner Thomasz, wieldraaier en Rijnts Jaspersdr het pand aan Jan Bouwens en Berber Willemsdr. Reyner Thomas is inderdaad wieldraaier in de Weerd, dat wordt bevestigd in het lidmatenregister van de Hervormde kerk van Leeuwarden.

Floris Leenertsz en Neeltien Thijssed. (1592)

Op 20 december 1592 verkopen de erfgenamen van Jan Bouwensz samen met Barber Willemsdr een huis op de Weert bij het Olde Fleishuis aan koper Floris Leenertsz, schepen, en Neeltien Thijssed.  De woning van Derc Hendrixz. ligt aan de zuidkant en de woning genaamd 't Eenhoorn ligt er ten noorden.

Herman Jansz en Lisabet Jansdr. (1592)

Op dezelfde dag verkopen Floris Leenerts samen  met Neeltien Thijssedr (Neel Thijs/Neelcke Thijsensdr). het huis met schuur en plaats door aan Herman Jansz en  Lisabet Jansdr. Floris Lenarts is rentmeester, en schepen. In 1581 is Floris raadsman. Neel overlijdt op 1 april 1599. Schepen Leenerts heeft er dus niet daadwerkelijk gewoond. Dit is een oudertwetse "ABC-transactie" geweest.

Afbeelding 2 in Delfts blauw van een bakker door Jan Luyken

Bakker Harmen Jansz (1592 - 1606)

In 1592 verwerft Harmen Jansz, Backer, dus het pand. Uit een koopbrief  uit 1605 van het huis "daer Harmen Jansz uit gesturven is ende 't bildt wthangt" blijkt dat hij inmiddels is overleden en dat er kennelijk een uithangbord is waar "t Bildt" op staat. In 1606 verkopen Harmen Jansz 'kinderen het pand aan Harmen Hendrixsz (bakker).

Een inkijkje in het bezit van Harmen Jansz, overleden in 1604 geeft de bakkersinventaris die na zijn overlijden is opgemaakt:  "een honich spakel, een honich parsse, twye platte honich corven, eenyge bijecorven ende opsetters vandien, eenyge bijedoecken, twye bijecappen, de gerechte derde part van dartich corven olde bijen ende veertich corven jongen ofte swermen vandien, noch negen ende tzeventich corven bijen, soe olde als jongen ofte swermen". Natuurlijk werden die bijen buiten de stad gehouden, maar het was een kostbaar bezit: in 1605 bracht een "stal bijen (23 Korfen)" 110 gulden op.

Afbeelding 3 Plattegrond van Leeuwarden in 1603 met daarop aangegeven de verschillende espels (wijken)

Bakker Herman Hendrixsz (1606 - 1620)

In 1581 is hij lidmaat geworden van de Hervormde Gemeente Leeuwarden en in 1604 heeft Herman Hendrix geloofsbelijdenis gedaan. Wellicht kwam hij uit Appingedam en was hij weduwnaar van Trijntje Jans. Hij trouwt in 1604 met Geertien Jansdr. Harmen Hendrixz had in 1606 volgens het Schoorsteengeldregister Leeuwarden 1606 6 schoorstenen. In 1620 is Herman in elk geval al overleden. Later trouwt Geertien Jansdr. met schoenmaker Pijbe Rintiesz. Geertien is niet onbemiddeld want ze kan op 21 september 1620 700 gulden uitlenen aan Gerrit Geriitszn, meester timmerman, ook wonende in de Weert. Op 12 mei 1623 leent ze 100 gulden uit aan Arien Wouterszn mr haackenvismaker in Leeuwarden. Op 15 oktober 1625 is er een melding van een schuldbekentenis ter zake van de verkoop van drie koeien aan  Egbert Lubbertsz, bakker op de Tuinen.

Bakker Jan Harmensz (1630 - 1685)

Jan Harmensz, meester bakker en vroedsman/gemeensman woonde er  tussen 1630 en 1685. Op 7 mei 1627 heeft Jan Harmens een half huis gekocht op de Weert van Geert Jansdr, huisvrouw van hopman Pijbo Rintjes voor 900 goudguldens. Hij was getrouwd met Antie Clases (ondertrouw 4 februari 1637). Hij had een zus genaamd Anna (Antie) Harmensdochter die getrouwd was met Jochem Andriesz Knoll. Op 21 mei 1629 had Antie een hypotheekschuld van 100 gulden op een vierde deel van het pand. 

Op 6 mei 1618 is Jan Harmensz. getrouwd Feyck Douwesdr. In 1620 had Jan Harmensz een schuld van FL 260,00 aan Feye Tierxz., koopman en hopman. In 1642 was Jan Harmens getrouwd met Brechtie Harckesdr. In 1630 was Jan Harmens 42 jaar oud, dat betekent dat hij rond 1588 moet zijn geboren. In 1644 had Jan Harmens schulden bij apotheker Sierck Rodmers. Bij twee gelegenheden had hij kennelijk voor 2 guldens medicijnen nodig gehad.

Teecke Teckes woonde er in 1685. Taeke Takes was brouwer. In 1698 woonde een Sioerd Teeckes (Fenema) in de Weerd. Hij was bakker. Hij was getrouwd met Grietje h        olerij uit Itens. Zijn zoon Teecke werd gedoopt op 1 februari 1691, volgens het doopboek van de hervormde kerk van Leeuwarden.

J(ohannes?) Sijmons heeft in 1699 een pand van Teecke Teckes in de Weerd gekocht. 

J. Willems (gehuwd met Sijmons) heeft pand verkocht aan J. Meinderts in 1703.

Afbeelding 4 Een bierbrouwerij

Brouwer Jasper  Meinder(t)s (Arendsma) (1703 - 1749)

Jasper Meinderts was meester brouwer. In 1741 doet Bauckien Reins huisvrouw van Jasper aangifte van de diefstal van twee halfmingels door ene Dirck Johannes. Dirck had de tinnen mingels inmiddels verkocht aan Anna van den Enden, huisvrouw van de meester tinnegieter Wilhelmus Stenhuis gevestigd Over de kelders. Dirck was nog maar 12 jaar oud maar kwam toch in detentie op het Raadhuis.

Een mingel is overigens een inhoudsmaat en was ongeveer 1,2 liter. Oftewel een dubbele pint. Een halfmingel is dus een pint. Nu verschilde de inhoud per stad, maar de naamgeving was wel overal hetzelfde. Voor de liefhebber:

vat = 921,6 liter
(= 4) okshoofd = 230,4 liter
(= 1 1/2) aam = 153,6 liter
(=4) anker = 38,4 liter
(= 2) steekan = 19,2 liter
(= 8) stoop = 2,4 liter
(= 2) mengel of mingel = 1,2 liter
(= 2) pint ofpynt 0,6 liter
(= 4) mutsje ofvierendels = 0,15 liter

Jasper en Bauckien zijn op 9 november 1704 getrouwd. Jasper was op 6 mei 1703 al eerder getrouwd met Jancke Ernstes uit Engelum, maar zij overleed al snel. Jasper en Bauckien deden op 18 september 1709 "belijdenis des geloofs" bij de hervormde kerk in Leeuwarden. Jasper is op 8 december 1751 overleden en begraven bij de Oldehoofsterkerk. De toevoeging Arendsma is ontleend aan de gevelsteen van een Arend die in de gevel van het huis gemetseld zou zijn. Het pand heeft dus in de loop der tijden twee namen gehad: 'T Bildt en De arend.

Brouwer Jan Arentsma (1749 - 1802)

Jan is gedoopt op  4 september 1718. Op 27 oktober 1748 was Jan Arentsma getrouwd met Maayke Mulder. In 1749 had Jan het pand Weerd 17 gekocht van Jasper Meinders, zijn vader.. De brouwersfamilie Arentsma werd achtervolgd door pech. De meeste gezinsleden verongelukten. Zo viel zoon Rein door een luik van de zolder en brak zijn been. Hij overleed aan de complicaties na amputatie van het been. De lijdensweg van het jongste kind, Titia, sloeg alles. Het dochtertje was nog maar 12, toen ze een fluitje gemaakt van een pruimepit in haar keel kreeg. Op het moment dat Titia er op blies, kreeg ze van een vriendin 'een slag aen 't hoofd'. Het fluitje schoot haar in de keel en bleef daar steken. Ademhalen lukte nog wel, maar eten haast niet meer. Nog dertig weken weerklonk een naargeestig gefluit door de Weerd voordat de hongerdood stierf. Wie meer wil weten over de lotgevallen van de Arenstsma's kan dit teruglezen in Dossier Leeuwarden p. 39-40.

Kuniera (Cniera) Jans Arendsma deed op 11 maart 1768 belijdenis. Ze is op 27 maart 1750 in de Westerkerk gedoopt. Vlak er na stierf vader Jan Arentsma aan de gevolgen van een ongeluk waarbij hij ernstig verbrand was. Hij werd op 13 januari 1751 begraven bij de Oldehoofsterkerk. Daarmee werd ze erfgename van Jan Arentsma, meester brouwer. Ze verkocht het pand Weerd 17, dat inmiddels de naam "De Arend" had, aan T. van der Veen in 1802. Dit is Theunis van der Feen.

Brouwer Theunis F. van der Veen (1802 -1821)

Theunis Feddes van der Veen was ook meester Brouwer. Dit is logisch aangezien het pand "De Arend" een brouwerij was. Tevens was hij oud Schepen. Theunis was op 15 november 1801 in Huizum getrouwd met Janneke Antonetta Rebrig van Meetsma en  hadden kinderen, Elizabeth Allegonda, geboren in 1806, Fedde Benedictus, geboren in 1804, Fettie geboren in 1802 en Tijdsger geboren in 1808. Hij staat ingeschreven in het register van de quotisatie van 1808 op de locatie Weerd W.Z. Wijk G 043. Janneke is in 1780 in Jorwerd geboren. In 1796 verhuist ze naar Leeuwarden. Op 6 december 1805 doet Janneke haar geloofsbelijdenis. In 1810 overlijdt Theunis. Na zijn overlijden zet Janneke Rijbrug van Meetsma de brouwerij met hulp van een oom, Antoni Meetsma, voort. Antoon Meetsma woonde op het Vliet en was brander en koopman. Ze hadden ook een stoel in de Westerkerk, welke Janneke  op 10 november 1825 verkocht vaar 21 gulden. Een "eigen" stoel in de kerk was een teken van status. De kerken verdienden er ook aan: de beste plaatsen waren het duurst. Op haar 63e woont Janneke in het Sint Anthony Gasthuis. Ze overlijdt op 26 september 1852. 

Boven T.F. van der Feen woonde de miniatuurschilder Schmitz. (2) T. van der Veen was gehuwd met Westra.

Op 7 november 1817 verschijnt een advertentie in de Leeuwarder Courant met de volgende tekst: "weduwe T. F. van der FEEN, Brouwerfche in de Weert, letter G, no. 43, te Leeuwarden, recommandeert zich in de gunst van Branders en Brouwers, om voor hun te MOUTEN, voor een civiele prijs, onder toezigt van haren Oom A. MEETSMA, Brander alhier. Men kan verzekert zijn van eene prompte behandeling."

Op 24 december 1819 volgt de advertentie in de Leeuwarder Courant: "Ondergeteekende, zich alhier gevestigd hebbende tot de uitoefening der GENEES-en VROED-KUNDE, woont boven de weduwe T, F, van der Veen, in de Weert, letter G, no. 43. J. van der PLAATS, 20 December 1819. 

Andrijs Goljet was brouwerknecht bij Theunis en werd op 30 september 1806 betrapt op het maken van een vat jenever zonder geleidebiljet. Getuige was ene Anne Swolsman.

Afbeelding 2 Aankondiging in de Leeuwarder Courant van 28 september 1821 dat huis, brouwerij en mouterij in de Weert letter G. no 43 wordt geveild

Er werd een mooi bod gedaan van FL 4.678,00. De koper is Gerrit Lolkes Jansma en de koopakte wordt op 8 oktober 1821 bij notaris Jan Daniel van der Plaats ondertekend.

Terugkomend op Kuniera: ze was op 14 februari 1779 gehuwd met Pieter Westra. Waarom is dat van belang? Ook Pieter Westra was meester brouwer en oud-vroedsman. Ze hadden geen kinderen. Toen Pieter Westra overleed, op 1 november 1825, was de erfenis FL 13.472,42. Na de verkoop van het pand aan de Weerd woonde ze aan de Schrans 127 in Huizum. Kuniera overleed op 11 januari 1831 op 80-jarige leeftijd.

Afbeelding 5 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 4 november 1825

Brouwer Gerrit Lolkes Jansma (1821 - 1827)

Hij is koopman en weet een plaatsvervanger te regelen zodat hij niet in dienst hoeft. Hij is de zoon van Lolke Gerrits Jansma.  Op 1 december 1799 trouwt hij met Geertje Wytzes Bakker. Gerrit overlijdt "na eene langdurige sukkeling" op 24 februari 1827. Hij is dan 49 jaar. Geertje Wytzes Bekker overlijdt op 21 januari 1843. Ze hebben geen kinderen. Naast koopman was ook hij brouwer.  Hij had ook nog een brouwerij op de Vleeschmarkt (Nieuwestad). De naam van de brouwerij was "Het Schip". 

Telde Leeuwarden aan het begin van de achttiende eeuw nog ongeveer 50 brouwerijen, in het midden van de achttiende eeuw was dat afgenomen tot twintig en rond 1800 waren er nog maar acht. In 1819 waren er nog maar 3 brouwerijen over. Een aantal brouwerijen waren overgegaan op het branden van sterke drank, waarschijnlijk omdat daar meer in te verdienen was. Het bier had concurrentie gekregen van koffie en thee en de schaalvergroting had de kleine brouwerijen de das om gedaan.

Niet zeker is of hij zelf ook in de Weerd gewoond heeft. In 1808 woonde hij op de Voorstreek en in 1824 op locatie F 007, waar zijn brouwerij stond. Daar is hij ook overleden. Omdat hij geen kinderen had werd de erfenis van ruim 171.000 gulden verdeeld over onder andere zijn neven Ambrosius Gerrits Jansma (erft 1/2) en neef van Bauke Alberts Wijnsma de Boer en Mindert Alberts Bokma de Boer.

Huurder Inspecteur Johannes Vriemoet Drabbe (1821 - 1827)

In 1824 woonde arrondissement inspecteur Johannes Vriemoet Drabbe er. Hij was doctor in de rechten. Hij kwam op 2 december 1821 uit Franeker. In 1824 was hij 54 jaar. Hij was op 16 juni 1807 gehuwd met Petronella Helena Cornelis Wentholt. Petronella was van Duitse komaf. Ze was op 25 juni 1809 van Dortmund naar Franeker verhuisd. Het was een kinderrijk gezin. Ze hadden een zoon, Jan Michiel Vriemoet Drabbe, geboren op 19 januari 1814, een zoon Pieter Joannes Drabbe, geboren op 22 september 1818; een zoon genaamd Everwijn Drabbe, geboren op 17 mei 1816; een dochter met de naam Cecilia Johanna Drabbe, geboren op 22 december 1811; een dochter genaamd Isabella Dorothea, geboren op 2 maart 1810 en een dochter met de naam Johanna Cornelia, geboren op  21 mei 1808. Nog een dochter met de naam Elisabeth Maria Vriemoet Drabbe wordt op 22 april 1826 geboren. Een zoon met de naam Jacobus Vriemoet Drabbe wordt op 24 april 1823 geboren. Een ander zoontje met dezelfde naam overlijdt na zes weken in 1821. Op 2 juni 1828 is het gezin naar Groningen vertrokken. Drabbe betaalde 360 gulden huur per jaar. 

Afbeelding 6 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 15 juni 1827

Op 15 juni 1827 verschijnt bovenstaande advertentie in de Leeuwarder Courant waarin het pand aangeduid met letter G nummer 42 te koop wordt aangeboden.

Chirurg Jacob van Dam  (1827 - 1861)

Op 25 juni 1827 koopt Jacob van Dam het pand van notaris Andreas Lycklama die door de erfgenamen van Gerrit Lolkes Jansma gemachtigd is. Op 6 mei 1828 zet hij een advertentie in de Leeuwarder Courant dat hij nu zich als chirurgijn en vroedmeester gevestigd heeft in het pand in de Weerd dat tot dan toe door de heer Drabbe bewoond was.

Jacob woont er in 1829 met zijn gezin. Jacob van Dam is chirurgijn en vroedmeester. Hij is afkomstig uit Zuidwolde, Groningen. Hij is op 11 mei 1825 getrouwd met Antje Brouwer. Ze hebben twee dochters: Helena van Dam en Tjitske van Dam. Verder wonen er twee dienstmeiden, Zwaantje Meijer en Vroukje Pietes Korf.  

Hij zoekt ook hulp. Op 24 augustus 1827 zet hij de volgende advertentie: in de Leeuwarder Courant: "Ouders of Voogden genegen zijnde hun Zoon of Pupil bij een Chirurgijn in een Stad te plaatsen, ten einde grondig onderwijs in de Chirurgie te ontvangen, vervoege zich bij J. van DAM, Chirurgijn & Vroedm. te Leeuwarden."

In 1830 dient hij een declaratie in bij de Gemeente Leeuwarden voor hulp aan de drenkeling Elias Davids Visser die  in de nacht van 12 juli 1830 in het water was gevallen. De kachel moest wel branden tenslotte. In 1831 wordt hij benoemd als vaccinateur om de kopokinenting te bevorderen.

In 1839 wonen ze er nog steeds. Het gezin is dan uitgebreid met een zoon Jannes en een zoon met de naam Pieter Koumans. De twee dienstmeiden zijn inmiddels vervangen door Saartje Boerema en Boukje Dirks Fokkema. Later zouden er nog veel meer dienstbodes komen en gaan.    

Op 15 augustus 1859 verkoopt Antje Brouwer een huis met een verkoopwaarde van FL. 9.179 aan Johannes Hendricus van Haagen. Een zitplaats in de Galileeër kerk wordt voor 41 gulden verkocht aan jhr. Sybrand Willem Hendrik Adriaan van Beyma thoe Kingma. Dit betreft echter een ander pand, aangeduid met I 343.

Op 25 december 1859 overlijdt Jacob van Dam op 62-jarige leeftijd. Op 23 september 1861 overlijdt ook Antje Brouwer, 57 jaar oud.

Afbeelding 7 Artikel in de Leeuwarder Courant van 27 december 1859

Op 26 november 1861 wordt door de erfgenamen "eene hechte welingerichte en net onderhouden Heerenhuizinge gelegen aan de Weerd te Leeuwarden, letter G nummer 43" te koop aangeboden. Notaris Z.S. De Haan koopt dit perceel. 

Afbeelding 8 Pagina uit de notariële akte van 26 november 1861 met een ebschrijving van het pad aan de Weerd G 43

Afbeelding 9 Een notaris in de negentiende eeuw

Notaris Z.S. De Haan  (1861 - 1888)

In 1883 woonde Zytse Sybouts de Haan er. Notaris en lid van de Provinciale Staten van Friesland. Hij is geboren op 5 oktober 1824 en kwam oorspronkelijk uit Ternaard. Hij was van 1864 tot 1869 lid van de gemeenteraad Leeuwarden. In 1847 was hij al (kandidaat) notaris in Friesland. Op 19 juni 1855 wordt hij tot notaris in Leeuwarden benoemd. Hij vestigt zich dan ook in de stad en wel op 11 juli 1855, eerst aan de Berlikummermarkt C 283, vervolgens zit hij in 1862 op de Eewal in 1862 en daarna, in elk geval vanaf 1864 in de Weerd met nummer 17. Eerder was hij van 1853 tot 1855 burgemeester van de gemeente Westdongeradeel, kwartier Oostergo en woonde hij in Holwerd. In 1866 was hij directeur van de Internationale Bank voor Landbouw-Krediet voor de provincie Friesland. Hij wordt dan ook gekozen tot wedhouder in de Gemeente Leeuarden, maar wegens drukke bezigheden bedankt hij daar voor. In 1874 was hij commissaris van de Friesche Handeslbank. Verder was hij in 1873 bestuurslid van de vrijmetselaarsloge "de Friesche Trouw".  Verder was hij in 1858 voogd van de Stads Armenkamer. Hij was getrouwd met Geesje Brugsma. In 1881 gaf hij een paar damesschoenen behorend bij het Fries kostuum aan het Fries museum. 

Afbeelding 10 Op 4 januari 1884 werd  in de Leeuwarder Courant voor een klein gezin in de Weerd nummer 17 om een keukenmeid gevraagd.

In 1888 had de zoon van Z.S. de Haan, Bernard Lodewijk.Carel de Haan er kortstondig een kantoor in levensverzekeringen. Later had hij een kantoor aan de Nieuwestad. Equitable was een Amerikaanse levensverzekeringsmaatschappij, opgericht in New York in 1859. B.L.C. de Haan was er hoofd-agent voor Friesland van.

Afbeelding 11 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 11 mei 1888

Afbeelding 12 Advertentie in Recht voor allen van 16 augustus 1891 waarin de notaris Z.S. de Haan beschuldigd wordt van valsheid in geschrifte

Vlak na dit incident verscheen de mededeling dat de notaris de Haan werd opgevolgd door notaris H.J. Sierevelt.

Notaris H.J. Sierevelt (1888 - 1906)

Afbeelding 13 Mededeling in de Leeuwarder Courant van 6 april 1888

Afbeelding 14 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 10 april 1888

Op 13 augustus 1888 koopt Henri Jacob Sierevelt voor FL. 7.200,00 een herenhuis met erf en tuin van notaris de Haan.

Op 30 april 1892 overleed inmiddels ex-notaris de Haan.

Afbeelding 15 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 3 mei 1892

Op 14 november 1892 koopt Henri nog een pand van de erfgenamen van notaris de Haan  het huis en erf voor een bedrag van Fl. 1,714,00.  Zijn vrouw, Sierevelt van den Santheuvel  versleet in de jaren daarna een hele rits keukenmeiden, getuige de advertenties in de Leeuwarder Courant. Henri is geboren op 27 maart 1862 en komt oorspronkelijk uit Maastricht. Ze hebben een dochter, Amelia Gerardina Wilhelmina en een zoon Adrianus Marius. Een ander dochtertje, Sara Maria Geertruida overlijdt op 5-jarige leeftijd.

Afbeelding 16 Advertentie in de Leeuwarder Courant van 25 december 1899

Henri is tot 1900 voogd van de Stads Armenkamer. Er wordt hem dan eervol ontslag verleend.

Op 11 juli 1906 gaat Henri failliet en het gezin vertrekt naar Zwijndrecht. Kennelijk heeft Henri zich tevens schuldig gemaakt aan valsheid in geschrifte en verduistering want hij verdween achter de tralies. Hij wordt er gedeeltelijk van vrijgesproken maar krijgt acht maanden gevangenis met aftrek van voorarrest. Pas op 15 oktober 1909 is het faillissement afgerond als er nog 3,4 % van de vorderingen wordt uitgekeerd.

Afbeelding 17 Pagina uit de Rolboeken arr. rechtbanken inschrijving op 30 mei 1906

Dat de Weerd kennelijk een aantrekkelijke straat was voor een notaris blijkt ook uit het feit dat Notaris Nanne Ottema er gewoond heeft, namelijk in het pand Weerd nummer 7.

Familie Gerbenzon (1906 - heden)

P. Gerbenzon koopt het pand Weerd 17.

Afbeelding 18 Aankondiging Aankoop door P. Gerbenzon van Weerd 17 op 6 juli 1906

Afbeelding 19 Ondertekening akte 20 juni 1906

Afbeelding 20 Advertentie in de Leeuwarder Courant met betrekking tot de verplaatsing naar de Weerd 17 in oktober 1906

In 1906 is volgens het adresboek van Leeuwarden P. Gerbenzon gevestigd op Weerd 17 naast de Naaimachinehandel van Firma Eits Jonker en Co aan de Weerd 15

Afbeelding 21 Weerd 15 en 17 in 1903

In de naamlijst voor den telefoondienst 1922 staat Fa. P. Gerberzon & Zn aan de Weerd 17 vermeld met telefoonnummer 1465. Let op de spelfout. Deze spelfout in de naam Gerbenzon blijft tot in de jaren '50 van de twintigste eeuw gehandhaafd. Of het kon Pieter Gerbenzon niet zo veel schelen OF het was bewust aangezien dezelfde spelfout destijds gemaakt was toen bij op de wereldtentoonstelling in Brussel een gouden medaille won.

Afbeelding 22 Weerd 15-17 na de verbouwing genomen in 1924. Nu 100 jaar later is de gevel in grote lijnen nog hetzelfde.

Afbeelding 23 Notulen uit de raad van 8 april 1924

In 1924 besloot de Gemeente in al zijn wijsheid om de natuurstenen stoep te vervangen door een trottoir. Nu ook het trottoir door de Gemeente weggehaald is is het niet meer dan redelijk  dat de gemeente meebetaalt aan het herstellen van de oorspronkelijke stoep. 

Bronnen:

- https://www.mpaginae.nl/HCL/adresboek1906OCR.htm

(1) https://koninklijkfriesgenootschap.nl/wp-content/uploads/2021/01/DVF_1976_56.pdf: Werk van Jacob Sijdses Bruinsma van 1722 tot 1726. Uit verschillende processtukken zijn gegevens te verzamelen over de werkzaamheden van Jacob Sijdses in de jaren dat hij bij zijn oom Berend Storm werkte. Dit werk betreft het ontwerpen en het daadwerkelijk vervaardigen van ornamentale en figurale versieringen in hout en steen. In de hieronder volgende lijst hebben we een O geplaatst bij de werkstukken, die Jacob Sijdses heeft ontworpen en een W bij die werkstukken, waar hij alleen of met hulp van knechten van Berend Storm aan arbeidde. Enkele ontwerpen werden in de stukken wel genoemd, maar niet gedateerd. Die noemen we eerst: vier tekeningen voor de Stenen Man te Harlingen en ontwerpen voor wapens aan het zomerhuis van schrijver Bouwma buiten de Hoeksterpoort te Leeuwarden, twee leeuwen voor de heer Heemstra te Oenkerk en een wapen voor de heer Blauw te Bergum. Bovendien ontwerpen voor een zerk voor een Lycklama en een zerk in Hoogebeintum. Het laatste ontwerp zou de nog aanwezige steen kunnen betreffen, die het graf dekt van Gideon van Coehoorn (overleden 15 oktober 1724). 1722 — Vijf consoles aan de gevel van Vroedsman Overman en in 1723 vier stukken lofwerk aan een schoorsteenmantel in diens huis te Leeuwarden (thans Weerd 17) - O en W. Jacob Sijdses Bruinsma was meester steen- en beeldhouwer te Leeuwarden (ze de Vrije Fries volumes 56-60 p. 58)

(2) https://historischcentrumleeuwarden.nl/images/pdf/Stads_en_dorpskroniek_Wumkes.pdf, 21 oktober 1810

- Adresboek van de gemeente Leeuwarden 1883, pagina 21; Adresboeken van de gemeente Leeuwarden 1864, pagina 13

- Wijkboek der gemennte Leeuwarden 1878

- Naamlijst voor den telefoondienst 1922

- Leeuwarder Courant 30 maart 1888; 11 mei 1888; 4 juli 1899; 2 april 1888; 15 februari 1890; 16 april 1888; 4 januari 1898; 3 mei 1892; 6 april 1888; 10 april 1888; 4 april 1888; 4januari 1884; 4 november 1825; 11 januari 1831; 28 september 1821; 7 november 1817; 31 oktober 1817; 24 december 1819; 6 juli 1906; 6 mei 1828; 24 augustus 1827; 16 mei 1828; 27 december 1859; 27 december 1859; 15 juni 1827

- Groot Consentboek 1717, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3647, blad 112

- Recht voor Allen 9 augustus 1891; 16 augustus 1891

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 1008 Gemeente: Leeuwarden Periode: 1581-1805

- Trouwregister Hervormde gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0998 Gemeente: Leeuwarden Periode: 1777-1783

- Tietjerksteradeel e.o., archiefnummer 1730, Bevolking Tietjerksteradeel, verzameling Nieuwland - Tresoar, inventarisnummer 1 Gemeente: Tietjerksteradeel Periode: 1600-1850

- Groot-Consentboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3673, blad 167 Gemeente: Leeuwarden Periode: 1802-1804

- Trouwregister Hervormde gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0993 Gemeente: Leeuwarden Periode: 1748-1752

- https://historischcentrumleeuwarden.nl/images/pdf/Rondje_Vrouwengeschiedenis_Leeuwarden-versie-2022-01.pdf

- Quotisatie kohieren inschrijving in 1749

- Minuut-akten 1892, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 075095, aktenummer 00078; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1892

- Minuut-akten 1888, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 075091, aktenummer 00064; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1888

- Rolboeken arrondissementsrechtbanken Arrondissementsrechtbank Leeuwarden - Tresoar, Deel: 100, Periode: 1904-1910, Leeuwarden, archief 18-02, inventaris­num­mer 100, 30 mei 1906, Rol van strafzaken, aktenummer 679

- Dossier Leeuwarden (Leeuwarden 1999)

- Doopboek Herv. gem. Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0953; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1802-1808

- Register van de quotisatie, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 1277; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1808

- register van begravenen of overledenen Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie Doop-, Trouw-, Begraaf- en Lidmaatboeken (DTBL) - Tresoar, inventarisnummer 0924; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1806-1811

- Minuut-akten 1821, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 075015, aktenummer 00237; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1821

- Opregte Haarlemsche Courant 8 maart 1827; 30 september 1861

- https://www.mpaginae.nl/RD/1808AtmK.htm 

- De Grondwet 1855

- Jaarboekje voor fondsenhouders, kapitalisten en den geldhandel in Nederland, 1874

- Sneeker Nieuwsblad nl | 1866 | 15 december 1866 | pagina 4

- Bevolkingsregister 1876 - 1904, archiefnummer 1002, Bevolkingsregister 1876 - 1904, inventarisnummer 4719, blad 42; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1876-1904

- 9a 1807-05-05; Hypotheekboeken

- 61 1806-09-30; Informatieboeken

-53 1806-09-30; Informatieboeken

- 439 1741-01-31; Informatieboeken

- 441 1741-01-31; Informatieboeken

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 1008

- 257c 1627-05-07; Certificaatboeken

- Proclamatieboek, archiefnummer 1001, Archief van de stad Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 3563, blad 403; Gemeente: Leeuwarden'; Periode: 1583-1594

- Aanvulling begraafboeken, archiefnummer 9999, Aanvulling begraafboeken Leeuwarden - Historisch Centrum Leeuwarden, inventarisnummer 1, blad 240; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1511-1805

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 1008; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1581-1805

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 1008; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1581-1805

- https://www.nederlandsebiercultuur.nl/databank/brouwerij/1087-schip-leeuwarden

- Lidmatenregister Herv. Gemeente Franeker, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 268, blad 094; Gemeente: Franeker; Periode: 1790-1850

- Memories kantoor Leeuwarden, archiefnummer 42, Memories van successie - Tresoar, inventarisnummer 11039, aktenummer 406; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1832-1833

- Minuut-akten 1859 II, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 082044, aktenummer 00838; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1859

- Memories kantoor Leeuwarden, archiefnummer 42, Memories van successie - Tresoar, inventarisnummer 11086, aktenummer 7781; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1859

- https://www.mpaginae.nl/At/IMGdb/1749/espels1603.jpg

- Doopboek Herv. gem. Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0935; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1690-1698

- Minuut-akten 1827, archiefnummer 26, Notarieel archief - Tresoar, inventarisnummer 075021, aktenummer 00133

- https://www.mpaginae.nl/Weerd/K33_5.htm

- https://www.mpaginae.nl/HO/combikhaki.htm

- https://www.mpaginae.nl/Adresboekje/1857.htm

- Besluiten Leeuwarden 1811-1850 (Repertorium de Roos) | 1811 | 1 januari 1811 | pagina 26

- Besluiten Leeuwarden 1811-1850 (Repertorium de Roos) | 1811 | 1 januari 1811 | pagina 21

- Raadsverslagen van de gemeente Leeuwarden, 1865-2007 (Notulen) | 1899 | 14 november 1899 | pagina 1

- Sumatra bode 15 oktober 1909

- Raadsverslagen van de gemeente Leeuwarden, 1865-2007 (Notulen) | 1866 | 9 januari 1866 | pagina 1

- https://www.mpaginae.nl/Schoorsteengeld/1698ME.htm

- Doopboek Herv. gem. Leeuwarden, archiefnummer 28, Collectie doop-, trouw-, lidmaten- begraafboeken - Tresoar, inventarisnummer 0936; Gemeente: Leeuwarden; Periode: 1699-1708

- https://www.mpaginae.nl/At/kanaries.htm